Τότε η παράδοση αναφέρει ότι ακούστηκε η φωνή του Χριστού, που αφιέρωνε αιώνια τον Αθω στην Παναγία.  Από τότε αφιερώθηκε το Όρος ως «κλήρος και περιβόλι της Παναγίας».Κατά τις ίδιες πάντα μοναχικές παραδόσεις, τα παλαιότερα μοναστήρια ιδρύθηκαν στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Τα μοναστικά αυτά κέντρα κατέστρεψε ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, αλλά τα ανίδρυσαν μεγαλοπρεπέστερα ο Θεοδόσιος ο Μέγας και η Πουλχερία.

Σε χρυσόβουλλο του Αλεξίου Α΄ του Κομνηνού προς τη Μονή της Λαύρας (περίπου το 1144) αναγνωρίζεται οριστικό και επιβάλλεται επίσημα η ονομασία: «εφεξής το όρος του Αθω καλείσθαι Αγιον Όρος παρά πάντων».. Ο ίδιος αυτοκράτορας αποκαλεί το Όρος «το πλέον βασιλικόν και όντως θείον μεταξύ πασών των ορέων». athos_by_stathis_xionidis2Ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ ο Παλαιολόγος το ονομάζει «καταφύγιον πασών των αρετών». Οι καλόγεροι του Αγίου Όρους τη μοναχική πολιτεία του Αθω θεωρούν ανέκαθεν αφιερωμένη στη Μητέρα του Θεού και ονομάζουν το Αγιον Όρος «κλήρον ίδιον της Θεοτόκου» και «περιβόλι της Παναγίας». Σε αυτό ακριβώς το γεγονός βασίζεται και το άβατο του Αγίου Όρους: «όρος ανεπίβατον τη γυναικεία φύσει».